Η σημαντική σύνδεση Μυαλό-Kαρδιά-Σώμα (Mind-Heart-Body Connection) περιγράφεται σε πρόσφατη έκδοση της Αμερικάνικης Καρδιολογικής εταιρείας όπου γίνεται μια πρώτη προσπάθεια παρουσίασης της περίπλοκης σχέσης μεταξύ του ψυχολογικού άγχους και της εμφάνισης καρδιαγγειακών παθήσεων.
Το άγχος μπορεί να προκληθεί από διάφορες καταστάσεις όπως οι δύσκολες συνθήκες εργασίας, οι οικονομικές δυσκολίες, οι κακές διαπροσωπικές σχέσεις και οι τραυματικές βιωματικές εμπειρίες κτλ. Μελέτες έχουν αποδείξει ότι συναισθήματα όπως το άγχος, ο θυμός ή η κατάθλιψη μπορούν να αυξήσουν κατά 2,5 φορές το σχετικό κίνδυνο εμφάνισης οξέος στεφανιαίου συνδρόμου. Η προσπάθεια για αιτιολογική συσχέτιση των πιο πάνω παρατηρήσεων έχει καταλήξει σε δύο κύριες θεωρίες. Η πρώτη αφορά την άμεση επίδραση του ψυχολογικού στρες στην καρδιά μέσω της διέγερσης του αυτόνομου συμπαθητικού συστήματος με μια ραγδαία αύξηση ορμονών όπως οι κατεχολαμίνες. Το κοκτέιλ αυτών των ορμονών μπορεί να προκαλέσει διαταραχές στην αιμοδυναμική λειτουργία του κυκλοφορικού συστήματος οδηγώντας στην δυσλειτουργία της καρδιάς. Η καρδιομυοπάθεια Takotsubo είναι μια ασθένεια που πιθανότατα σχετίζεται με αυτές τις διαδικασίες.
Η δεύτερη θεωρία βασίζεται σε συγκεκριμένο τρόπο ζωής των ανθρώπων που βρίσκονται κάτω από έντονη ψυχολογική πίεση. Το κάπνισμα, η παχυσαρκία, ο σακχαρώδης διαβήτης και η υπέρταση είναι κοινοί παράγοντες κινδύνου για καρδιαγγειακή νόσο που ανευρίσκονται στους ασθενείς αυτούς. Ακόμα και η αρνητική στάση ζωής όπως τονίζεται από μια πρόσφατη Φιλανδική μελέτη , έχει αποδειχθεί ότι αυξάνει τον κίνδυνο για καρδιαγγειακές επιπλοκές.
Είναι σημαντικό να τονίσουμε, ότι στην συγκεκριμένη μελέτη της Αμερικάνικης Καρδιολογικής εταιρείας, δίδεται έμφαση στο γεγονός ότι οι περισσότερες μελέτες που έχουν γίνει πάνω σε αυτό το θέμα είναι μελέτες παρατήρησης λόγω της φύσης αυτών το συναισθημάτων. Παρόλο που υπάρχει περιθώριο λάθους και μεροληψίας, εντούτοις λόγω του καλού σχεδιασμού τόσο των μελετών όσο και της στατιστικής ανάλυσης τους μπορούμε με ασφάλεια να καθορίσουμε την αρνητική ψυχολογική υγεία σαν παράγοντα κινδύνου για καρδιαγγειακή νόσο.
Στην αντίπερα όχθη βρίσκεται η θετική ψυχολογική κατάσταση. Η αισιοδοξία, η ευτυχία, η ευγνωμοσύνη, η ευεξία και η ενσυνειδητότητα είναι ορισμένες από τις έννοιες που καθορίζει η Αμερικάνικη Καρδιολογική Εταιρεία σαν ευεργετικές για την καρδιαγγειακή υγεία. Παραδείγματος χάριν η αισιοδοξία, το συναίσθημα δηλαδή ότι όλα θα πάνε καλά και η πίστη ότι θα έχουν μια θετική κατάληξη οδηγεί τον ασθενή να υιοθετήσει σωστούς τρόπους ζωής που τον προστατεύουν από την καρδιαγγειακή νόσο όπως η άθληση, η αποφυγή καπνίσματος και η σωστή διατροφή.
Με βάση τα πιο πάνω γίνεται κατανοητό ότι ο καρδιολόγος επιβάλλεται να αφιερώνει ουσιαστικό χρόνο για την διερεύνηση της ψυχολογικής κατάστασης του ασθενή. Συστάσεις για ενσωμάτωση του ασθενούς σε ειδικά προγράμματα άσκησης ή μεθόδους διαλογισμού έχουν αποδειχθεί ότι βελτιώνουν τόσο την ποιότητα ζωής όσο και το προσδόκιμο επιβίωσης. Σε ανθεκτικές περιπτώσεις ο καρδιολόγος μπορεί να παραπέμψει τον ασθενή σε επαγγελματίες ψυχικής υγείας οι οποίοι μπορούν να αποφασίσουν εάν ο ασθενής χρειάζεται φαρμακευτική αγωγή ή κάποιας μορφής ψυχοθεραπεία. Οι συνεργασία μεταξύ ειδικοτήτων αποτελεί το θεμέλιο λίθο μια αποτελεσματικής φροντίδας υγείας.
Βιβλιογραφία:
Boehm, J., Chen, Y., Koga, H., Mathur, M., Vie, L. and Kubzansky, L., 2018. Is Optimism Associated With Healthier Cardiovascular-Related Behavior?. Circulation Research, 122(8), pp.1119-1134.
Levine, G., Cohen, B., Commodore-Mensah, Y., Fleury, J., Huffman, J., Khalid, U., Labarthe, D., Lavretsky, H., Michos, E., Spatz, E. and Kubzansky, L., 2021. Psychological Health, Well-Being, and the Mind-Heart-Body Connection: A Scientific Statement From the American Heart Association. Circulation, 143(10).
Pänkäläinen, M., Kerola, T., Kampman, O., Kauppi, M. and Hintikka, J., 2016. Pessimism and risk of death from coronary heart disease among middle-aged and older Finns: an eleven-year follow-up study. BMC Public Health, 16(1).
Steptoe, A. and Kivimäki, M., 2013. Stress and Cardiovascular Disease: An Update on Current Knowledge. Annual Review of Public Health, 34(1), pp.337-354.